Konular
Çeşitli alanlarda değer yaratan Türk kadınları, savaşta da yiğitçe savaşmışlardır. Bu mücadelede savaşa katılmanın yanı sıra cephe gerisinde de hemşire ve hasta bakıcı olarak da görev yapmış, askerlerin kıyafet ve gıda ihtiyaçlarını karşılamak için fabrika ve atölyelerde mermi ve mühimmat üretmişlerdir. Ayrıca kadınlarımız birçok dernek kurmuş ve çeşitli yardımlarla ordumuza katkı sağlamıştır. Türk kadınının düşmanlarıyla savaştığı ve efsaneleştiği dönemlerden biri de milli mücadele dönemi olmuştur. Bu dönemde çeşitli kaynaklarda savaşta kahramanlık sergileyen kadınlara ilişkin nicel ve nitel bilgiler sınırlıdır. Bu çalışmada milli mücadele kadın kahramanları ve bu savaşlardaki rolleri detaylandırılacaktır.
Kurtuluş Savaşı’ndaki Türk Kadın Kahramanları
Halide Onbaşı (Halide Edip Adıvar) (1884-1964)
Halide Edip Adıvar, 1919 senesinde İstanbul halkını vatanın işgaline karşı harekete geçirmek adına yaptığı konuşmalar ile insanların zihinlerine kazınmış usta bir hatiptir. Kurtuluş Savaşı’nda Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında görev yapmıştır ve sivil olmasına rağmen rütbe alarak milli mücadele kadın kahramanları arasında sayılmıştır. Ayrıca savaş döneminde Anadolu Ajansı’nın kurulmasına katkı sağlayarak gazetecilik de yapmıştır.
Çete Emir Ayşe (Emire Ayşe Aliye)
Çete Emir Ayşe, Batı cephesinde savaşan kadın kahramanlardan bir tanesidir. Yunan birlikleri Aydın’a doğru yaklaştıklarında, arkadaşlarıyla beraber Menderes Nehri’nin diğer tarafına geçmeye çalışan Çete Emir Ayşe’nin arkadaşları bindikleri kayıktan düşerek boğulmuşlardır. Bundan sonra Çete Emir Ayşe geri dönmüş ve Çanakkale’de şehit olan eşinden kendisine kalan elmas küpelerini satmış ve kendisine bir tüfek alarak dağa çıkmıştır. Daha sonrasında ise Yörük Ali Efe’ye katılarak, Aydın’da Yunan birliklerine karşı savaşmıştır ve gösterdiği cesaret ve başarılarından dolayı kendisine İstiklal Madalyası verilmiştir.
Şerife Bacı (Ö. 1921)
Şerife Bacı, Milli Mücadele’nin en önemli kadın kahramanlarından bir diğeridir. Zorlu kış koşullarına rağmen çocukları ve bir kağnı ile İnebolu’dan Ankara’ya mühimmat nakliyesinde görev aldı. Şerife Bacı, cephanelerin ıslanmaması adına battaniyelere saran ve bir yandan da bebeğinin donmaması için çabalayan vefakâr bir kahramandır.
Erzurumlu Kara Fatma (Fatma Seher Erden) (1888-1955)
Subay Dervişlerden Ahmet Bey’le evlendikten sonra Balkan Savaşı’na katılan Kara Fatma, eşiyle beraber askerlik hayatını paylaşmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesi’ne kendi ailesinden 10 kadın ile beraber savaşmıştır. Eşi Ahmet Bey Sarıkamış’ta şehit olduktan sonra memleketi Erzurum’a dönmüştür. 1919’da kongre zamanlarında Mustafa Kemal Atatürk ile görüşebilmek adına Sivas’a gitmiştir ve Milis Müfreze Komutanı olarak batı cephesinde görev yapmıştır. İzmir’in Yunan işgaline uğraması üzerine İzmir’e giderek orada savaşmıştır. Onbaşı olduğunda kadınlardan oluşan birliği ile beraber düşman cephe gerisine saldırı düzenlemiştir ve aralarında bir tane Yunan subayı ile toplam 25 esir askerle beraber geri dönmüştür.
Nakiye Elgün (1882-1954)
İstanbul’da doğan Nakiye Elgün, önemli kadın kahramanlarımızdandır ve Muallimler Cemiyeti’nin başkanlığını yapmıştır. Nakiye Hanım’ın Feyziye Okulu’nun başı olmasına rağmen, Ankara’da etnik mücadele yanlısı bazı politikacıların İstanbul’daki ailelerine havalelerde aracılık yaptığı biliniyor. Ayrıca müdür olarak görev yaptığı okulun depolarında Bartın üzerinden Anadolu’ya gidecek savaş malzemelerini depoladığı bilinmektedir. Nakiye Hanım ayrıca savaş sırasında kimsesiz ve çaresiz aileleri korumak için “Şehit Ailelerine Yardım Cemiyeti” (Kurnaz, 1991) adlı bir cemiyet kurarak şehit ailelerine yardımlarda bulunmuştur.