Prematüre doğumun nedenleri arasında özellikle annenin sağlık durumu altında yatan nedenler ilk sıralarda gelmektedir. Bebeğin ve annenin sağlığını doğrudan etkileyen erken doğum özellikle bebeklerin ileri yaşlarda çeşitli tıbbi sorunlarla karşılaşmasına neden olabilmektedir. Erken doğum için risk faktörlerini anlamak hamile kadınların gebelik sağlığı için koruyucu tedbirler almalarına yardımcı olabilir.
Prematüre doğmak yenidoğan bebeklerin ölüm risklerini artırdığı gibi yaşam boyu kalıcı sağlık sorunlarına da neden olabilir. Aşağıda prematüre doğumun nedenleri ve alınabilecek önlemlere dair bilgiler bulabilirsiniz.
Prematüre Doğum Nedir?
Bebeğin 37. Hafta hamilelikten önce dünyaya gelmesi erken doğum olarak tanımlanır. Oldukça erken doğum olarak tanımlanan süreç ise 28. Haftadan önce doğumlar olarak tanımlanmaktadır. 28 ile 32 hafta arasında doğum yapılması çok erken doğum olarak tanımlanır.
Prematüre bebeklerde nörolojik bozukluklar, çeşitli gelişim bozuklukları ve solunum yetmezliği gibi sağlık sorunları görülebilmektedir. Buna benzer komplikasyonlar bebek ne kadar erken doğarsa o kadar risk haline gelebilmektedir.
Prematüre Doğumun Nedenleri Nelerdir?
Prematüre doğumun nedenleri temelde anne sağlığı ile alakalıdır. Ancak hamilelik süreci boyunca meydana gelebilecek ve doğumu etkileyebilecek faktörler de prematüre doğum nedenleri arasında sayılabilir. Bunların neler olduğuna bakacak olursak şunlar söylenebilir;
Diyabet: Hamilelik diyabeti veya hamilelikten önce diyabet olan annelerde çok erken doğum söz konusu olabilmektedir. Diyabet annenin metabolizmasını olumsuz etkileyerek kan şekerinin iyi kontrol edilmemesine sebep olabilir. Bu da fetal gelişimi bozarak erken doğum riskini artırır.
Yüksek Tansiyon: Kronik hipertansiyon fetüse giden besin ve oksijenin tutulmasına sebep olabilir. Fetüsün uzun süre yeterli oksijeni alamaması durumunda erken doğum riski artmaktadır.
Kalp Hastalıkları: Fetüsün sağlıklı beslenebilmesi için kalbin kan pompalama görevini en iyi şekilde yapması gerekir. Bu yüzden anne de kalp hastalığının olması vücudun daha fazla çalışma stresine girerek erken doğuma zorlanmasına neden olabilir.
Obezite: Hamilelikten önce veya hamilelik sürecinde aşırı kilolara sahip olmak rahim ağzının kasılmasına olabilir. Bu durumda vücut erken doğuma zorlanarak prematüre bebek dünyaya gelebilir.
Enfeksiyonlar: Özellikle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar başta olmak üzere idrar yolu enfeksiyonları veya çeşitli vajinal enfeksiyonlar rahim kasılmalarına sebep olarak erken doğum yaşanmasına neden olabilir.
Rahim Ağzı Yetersizliği: Anne adayının rahim ağzının zayıf veya kısa olması hamilelik boyunca bebeği taşımasını güçlendirir. Bu da zarları aşırı baskı altına alıp erken doğuma sebebiyet verebilir.
Çoğul Gebelikler: İkiz veya farklı çoğul gebelikler çok erken doğum riskini artıran faktörlerden biridir. Buna bağlı olarak artan erken gebeliğin birçok nedeni vardır.
Doğumsal Kusurlar: Fetüsün anormal şekilde gelişmesine neden olabilecek faktörler vardır. Bunlar arasında önemli doğumsal kusurlar ilk sıralarda gelir. Fetal sıkıntıya bağlı olarak ortaya çıkan komplikasyonlar vücudun erken doğum yapmasına neden olabilmektedir.
Zararlı Alışkanlıklar: Uyuşturucu, alkol ve sigara gibi zararlı alışkanlıklar fetüse daha az oksijen gitmesine neden olur. Bu da erken doğuma neden olabilmektedir. Erken doğum olmasa bile bu tip alışkanlıkların hem anne hem de özellikle bebeğin sağlığını ciddi manada olumsuz etkilemektedir.
Stres: Hamilelikte uzun süre strese maruz kalmak hormonları doğrudan etkiler. Hormonların olumsuz etkilenmesine bağlı olarak da rahim kasılmaları ve sonucunda da erken doğum meydana gelebilir.
Kötü Beslenme: Hamilelikte vücudun ihtiyacı olan mineral ve vitaminler normal zamana göre çok daha fazladır. Özellikle folik asit ve demir gibi besin bileşiklerinin gebelik sürecinde önemi daha büyüktür. Bu bileşikler dışında diğer vitamin ve minerallerin eksikliğinin uzun süre yaşanmış olması erken doğuma neden olabilmektedir.
Çevresel Faktörler: Uzun süre ağır kimyasallara maruz kalmanın vücuttaki stres seviyesini yükselttiği biliniyor. Bu erken doğuma neden olabileceği gibi ağır işlerde çalışmak, aşırı derecede kirli havaya maruz kalmak ve daha birçok çevresel faktör prematüre doğum nedenleri arasında sayılabilir.
Yaş Faktörü: Yaş faktörü doğrudan erken doğuma neden olmasa da 18 yaş altı ve 35 yaş üstü doğum yapan kadınlarda erken doğum riskinin daha fazla olduğu belirtilmektedir.
Prematüre Doğumu Önlemenin Yolları Nelerdir?
Prematüre doğumu önlemek için yaşam ve beslenme alışkanlıklarında değişiklik yapmak önemlidir. Ayrıca erken doğuma sebep olabilecek kronik rahatsızlığı bulunanlar bu hastalıkların semptomlarına karşı bir yardım almalıdır. Erken doğum riskini azaltabilmek için aşağıdakileri dikkate alabilirsiniz;
- Özellikle risk faktörü bulunan kişilerin düzenli ve sıklıkla doğum öncesi kontrollere gitmeleri tavsiye edilir.
- Hipertansiyon ve diyabet gibi kronik hastalıklar tam olarak tedavi edilmeseler de hastalıkların doğuma kadar kontrol altında tutulmaları önemlidir.
- Kalsiyum, demir, folik asit ve protein başta olmak üzere vücudun ihtiyacı olan tüm mineral ve vitaminler hamilelik boyunca düzenli olarak alınmalıdır.
- Alkol, sigara ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklardan mutlaka uzak durulmalıdır. Ağır kaldırmak veya ağır işlerde çalışmak önemli bir erken doğum riskidir. Bunlardan kaçınmak daha bu riski azaltmak için son derece önemlidir.
- Uzun süre strese maruz kalmamaya özen göstererek stresle mücadele etmek gerekir.
- Düzenli olarak su içmek risk faktörlerinin etkilerini azaltmak için gerekir.
- Gebelikte uyku düzenine de mümkün olduğu kadar dikkat edilmesi gerekir. Aynı saatlerde yatıp kalkmaya dikkat etmenin dışında gece uykusunu da ihmal etmemekte anne ve bebek sağlığı açısından faydalı olacaktır.
